علت زانودرد شدید و ناگهانی: آرتروز، پارگی منیسک و …

زانودرد ممکن است ناشی از آسیب هایی همچون پارگی رباط یا غضروف باشد. همچنین وجود مشکلاتی همچون آرتروز، نقرس و عفونت نیز ممکن است علت بروز زانودرد باشد.

درد زانو فارغ از هر علتی که داشته باشد، باید به موقع درمان شود تا از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری گردد. درصورتیکه بعد از دوهفته استراحت درد زانو بهبود نیافت، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک متخصص با توجه به علائم و همچنین سوابق پزشکی‌تان، بهترین درمان را به شما پیشنهاد خواهد کرد.

شایع‌ترین علل زانودرد کدامند؟

---

مفصل زانو از استخوان، غضروف، رباط ها و مایع بین مفصلی تشکیل شده است. عضلات و تاندون ها باعث حرکت اندام ها حول مفصل میشوند. زمانی که ساختار هر یک از این بافت ها آسیب ببیند فرد دچار زانودرد میشود. شایع ترین علل زانودرد عبارتند از:

صدمه

صدمه دیدن زانو میتواند تأثیر منفی بر روی رباط ها، تاندون ها یا کیسه های پر از مایعی که مفصل زانو را احاطه کرده است و همچنین استخوان ها، غضروف ها و رباط هایی که مفصل زانو را تشکیل میدهند بگذارد. از آسیب های شایع زانو میتوان به این موارد اشاره کرد:

آسیب دیدگی رباط  ACL

منظور از آسیب رسیدن به رباط ACL پاره شدن این رباط است. رباط ACL یکی از 4 رباطی است که استخوان ساق پا را به استخوان ران متصل میکند. پارگی رباط ACL به ویژه در میان کسانی که ورزش هایی همچون بسکتبال، فوتبال یا دیگر ورزش هایی که به تغییر جهت ناگهانی نیاز دارند شایع است.

شکستگی استخوان

استخوان های زانو (مانند کشکک زانو) ممکن است حین سقوط یا در تصادفات رانندگی دچار شکستگی شوند. همچنین کسانی که به علت پوکی استخوان، استخوانهایشان ضعیف شده ممکن است به علت راه رفتن غلط استخوان زانویشان دچار شکستگی شود.

پارگی مینیسک

مینیسک زانو غضروفی لاستیکی و محکم است که میان استخوان ران و ساق پا مانند ضربه گیر عمل میکند. اگر به طور ناگهانی زانویتان را بچرخانید درحالی که وزن بدنتان را هم این زانو تحمل میکند ممکن است مینیسک آن پاره شود.

بورسیت زانو

برخی آسیب های زانو باعث ایجاد التهاب در بورس میشوند. بورس به کیسه های کوچک پر از مایعی گفته میشود که وظیفه محافظت از بخش خارجی مفصل زانو را بر عهده دارند و کمک میکنند تا تاندون ها و رباط های این ناحیه به راحتی روی مفصل بلغزند.

تاندونیت کشکک زانو

تاندونیت منجر به تحریک و التهاب یک یا چند تاندون (بافت های ضخیمی که عضلات را به استخوان ها متصل میکنند) میشود. این التهاب ممکن است زمانی ایجاد شود که تاندون کشکک آسیب دیده باشد. این تاندون از کشکک زانو  به استخوان ساق پا میرسد و به فرد کمک میکند تا لگد بزند، بدود یا بپرد. از جمله افرادی که در معرض تاندونیت کشکک هستند میتوان به دوندگان، اسکی بازان، دوچرخه سواران و کسانی که به ورزش ها و فعالیت های پریدنی میپردازند اشاره کرد.

مشکلات مربوط به مکانیک بدن

چند نمونه از مشکلات مکانیکی بدن که میتواند منجر به بروز زانودرد شود عبارتند از:

شل بودن بدن

در برخی مواقع تخریب یا آسیب رسیدن به استخوان یا غضروف باعث شکسته شدن بخشی از استخوان یا غضروف و در نتیجه شناور شدن قطعه در فضای مفصل میشود. این امر ممکن است هیچ مشکلی به وجود نیاورد مگر اینکه قطعه شکسته شده در مسیر حرکت مفصل گیر کند و در حرکت زانو اختلال ایجاد کند. این شبیه به وضعیتی است که یک مداد که در لولای در گیر کرده است.

سندرم باند ایلیوتیبیال

این مشکل زمانی رخ میدهد که باند ایلیوتیبیال (بافت نوار مانند و محکمی که از قسمت خارجی لگن تا بخش خارجی زانو کشیده شده)‌ به حدی سفت میشود که به بخش خارجی استخوان ران ساییده شود. دوندگان دوی استقامت و دوچرخه سواران در معرض ابتلا به سندرم باند ایلیوتیبیال هستند.

دررفتگی کاسه زانو

این مشکل زمانی رخ میدهد که استخوان کشکک زانو (استخوانی مثلثی شکل که سطح جلویی زانو را میپوشاند) دچار دررفتگی شود و به سمت بیرون زانو حرکت کند.

درد در لگن یا پا

درصورت تجربه درد در لگن یا پا، ممکن است برای جلوگیری از احساس درد نحوه راه رفتن خود را تغییر دهید. این تغییر در راه رفتن ممکن است باعث شود فشار بیشتری به مفصل زانویتان وارد شود و منجر به بروز زانودرد شود.

انواع التهاب مفصل

بیش از صد نوع مختلف از التهاب مفصل وجود دارد. انواعی که بیشتر زانو را درگیر میکنند عبارتند از:

آرتروز

آرتروز زانو شایع ترین نوع التهاب مفصل است. این ساییدگی زمانی ایجاد میشود که غضروف زانو براثر به کار گرفته شدن زیاد و افزایش سن تحلیل میرود.

روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی ناتوان کننده ترین نوع التهاب مفصل است. روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است که میتواند تقریباً هر مفصلی در بدن (از جمله مفصل زانو) را درگیر کند. گرچه رماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن است، اما شدت آن در افراد مختلف متفاوت است و در برخی موارد به صورت لحظه ای بروز میکند و سپس برطرف میشود.

نقرس

این نوع التهاب مفصل زمانی ایجاد میشود که کریستال های اوریک اسید در مفصل تجمع یابند. گرچه در اکثر موارد نقرس شست پا را درگیر میکند، اما نقرس میتواند در زانو نیز رخ بدهد.

نقرس کاذب

نقرس کاذب را اغلب با نقرس اشتباه میگیرند. نقرس کاذب ناشی از کریستال های حاوی کلسیم است. شایع ترین مفصلی که درگیر نقرس کاذب میشود مفصل زانو است.

آرتریت عفونی

گاهی اوقات مفصل زانو بر اثر عفونی شدن ورم میکند و دردناک و قرمز میشود. آرتریت عفونی اغلب همراه با تب رخ میدهد و معمولاً پیش از شروع درد هیچ ترومایی وجود ندارد. آرتریت عفونی میتواند خیلی سریع منجر به آسیب گسترده به غضروف زانو گردد. درصورتی که زانودردتان با هر یک از علائم آرتریت عفونی همراه بود فوراً به پزشک مراجعه کنید.

سایر مشکلات

سندرم درد کشکک فمورال (Patellofemoral pain syndrome) اصلاحی کلی است و به دردی اشاره دارد که بین کاسه زانو و استخوان ران زیرین آن ایجاد میشود. سندرم درد کشکک فمورال در این افراد بسیار شایع است: ورزشکاران، افراد بالغ جوان به خصوص کسانی که کاسه زانویشان به درستی در شیار خود جای نگرفته است و افراد مسنی که معمولاً بر اثر التهاب مفصل کاسه زانو به این بیماری مبتلا میگردند.

چه کسانی بیشتر در معرض زانودرد هستند؟

---

برخی از عواملی که میتوانند احتمال ابتلا به مشکلات زانو را افزایش دهند عبارتند از:

اضافه وزن

اضافه وزن فشاری را که به مفصل زانو وارد میشود افزایش میدهد، حتی هنگام انجام فعالیت های روزمره مانند راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله ها. همچنین چاقی با سرعت بخشیدن به روند تجزیه غضروف مفاصل، احتمال ابتلای فرد را به آرتروز افزایش میدهد.

نداشتن انعطاف و قدرت عضلانی

عدم انعطاف پذیری و ضعف عضلات سبب افزایش خطر آسیب دیدگی زانو میشود. عضلات قوی از مفاصل محافظت میکنند و انعطاف پذیر بودن عضلات دامنه حرکتی بیشتری را در اختیار فرد قرار میدهد.

برخی از ورزش ها و مشاغل

بعضی از ورزش ها در مقایسه با دیگر ورزش ها به زانو ها استرس و فشار بیشتری وارد میکند. اسکی به علت پوشیدن چکمه های سفت و امکان سقوط از ارتفاع،‌ بسکتبال به علت پرش های بلند، دویدن به علت وارد شدن ضربه های مکرر به زانو،‌ همگی خطر صدمه دیدن زانو را افزایش میدهند. همچنین مشاغلی که باعث وارد شدن فشارهای مکرر به زانو میشوند مانند کارگری ساختمان یا کشاورزی، میتوانند سلامت زانوی فرد را به خطر بیندازند.

آسیب دیدگی های قبلی

آسیب دیدگی زانو در گذشته میتواند احتمال صدمه دیدن دوباره زانو را افزایش دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

---

اگر درد حاد (کوتاه مدت) زانوی شما در حال تبدیل به درد مزمن (طولانی مدت)‌ است لازم است به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی زمانی که دردتان بیشتر از 90 روز ادامه داشته باشد باید توسط پزشک معاینه شوید،‌ البته در برخی موارد ممکن است زودتر از این مدت به مشورت با یک متخصص نیاز پیدا کنید.

در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنید:

• اگر 2 هفته است که درمان های خانگی را امتحان میکنید اما همچنان دردتان برطرف نشده است.
• اگر در زانویتان احساس گرما دارید.
• اگر علاوه بر درد و ورم در زانویتان، تب کرده اید.

درمان زانودرد

---

موارد خفیف تا متوسط زانودرد اغلب به صورت خود به خود برطرف میشوند. برای سرعت بخشیدن به روند بهبودی میتوانید از این روش ها کمک بگیرید:

• به زانویتان استراحت بدهید: تا چند روز به فعالیت های سنگین نپردازید.
• برای کاهش درد و ورم زانو از یخ استفاده کنید: هر 3-4 ساعت و هر بار به مدت 15-20 دقیقه روی ناحیه مورد نظر کیسه یخ قرار دهید. این کار را تا 2 -3 روز یا تا زمانی که دردتان تسکین پیدا کند ادامه بدهید.
• فشرده سازی زانو: یک بند کشی،‌ نوار یا زانوبند را دور زانویتان ببندید. این کار ورم زانو را کاهش میدهد و از زانو حمایت میکند.
• داروهای ضدالتهاب مصرف کنید: برای کاهش درد و ورم زانو از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی همچون ایبوپروفن یا ناپروکسن کمک بگیرید. دستورالعمل های درج شده بر روی برچسب این داروها را دنبال کنید. مصرف این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشد بنابراین نباید به صورت مداوم مصرف شوند مگر اینکه پزشکتان توصیه کرده باشد.
• انجام حرکات کششی و تمرینات تقویتی در صورت توصیه پزشک: ممکن است به فیزیوتراپی نیز احتیاج داشته باشید. برخی از افراد مبتلا به زانودرد برای تسکین دردشان به کمک بیشتری نیاز دارند. به عنوان مثال؛ در صورت ابتلا به بورسیت ممکن است لازم باشد پزشک مایع اضافی جمع شده را از کیسه های بورس تخلیه کند. یا در صورت ابتلا به التهاب مفصل ممکن است برای کاهش التهاب به تزریق کورتیکواستروئید نیاز باشد. یا در صورت پارگی رباط یا آسیب دیدگی های خاص زانو ممکن است عمل جراحی الزامی باشد.

در صورت عدم درمان به موقع زانودرد، چه مشکلاتی بیمار را تهدید می‌کند؟

---

اغلب پیش از آنکه علت زانودرد را بیابید به طور خود به خود برطرف میشود. بسته به منشأ اصلی زانودرد، این مشکل ممکن است وخیم تر شود و به آسیب ها و عوارض جدی تری ختم شود. این عوارض معمولاً طولانی مدت اند و باعث شدت یافتن درد و دشواری در راه رفتن میشوند.

نحوه پیشگیری از زانودرد

---

اگرچه نمی‌توان از تمام آسیب های ممکن جلوگیری کرد، اما می‌توان با انجام برخی اقدامات احتمال بروز آسیب را کاهش داد.

• اگر حین ورزش احساس درد در زانویتان داشتید از ورزش دست بکشید.
• اگر میخواهید شدت تمرینات ورزشی تان را بیشتر کنید این کار را به تدریج انجام دهید.
• پیش و پس از تمرینات ورزشی حرکات کششی انجام دهید.
• برای پیشگیری از بورسیت از زانوبند استفاده کنید،‌ خصوصاً اگر در طول تمرینها زانوهایتان را زیاد خم و راست میکنید.
• کفش هایی بپوشید که اندازه پایتان است و به خوبی از پاهایتان حین تمرین حمایت و مراقبت میکند.
• عضلات ران‌تان را با انجام منظم حرکات کششی و تقویتی قوی نگه دارید.

سؤالات پرتکرار

---

شایع ترین علت زانودرد چیست؟

بالا رفتن سن و آسیب یا فشار مکرر به زانو از شایع ترین علل زانودرد است. برخی از مشکلات شایع مربوط به زانودرد عبارتند از: رگ به رگ شدن یا کشیدگی رباط ها، پارگی غضروف مفصل زانو، تاندونیت یا التهاب مفصل زانو.

آیا میان دردناک بودن زانو و مشکلات قلبی ارتباطی وجود دارد؟

احتمال ابتلا به بیماری های قلبی (مانند حمله قلبی، ایست قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی، نارسایی قلبی و سکته)‌ در افرادی که به درد لگن و زانو یا التهاب مفصل دچارند بیشتر است.

چرا زنان دچار زانودرد میشوند؟

زنان عموماً عضلات کوچکتر و ضعیفتری دارند و به همین علت حمایت ضعیفتری از زانوهایشان میشود و ممکن است برای جبران ضعف عضلات و حمایت از زانوها از رباط های اطراف زانوها بیش از حد کار کشیده شود.

علت زانودرد در 30 سالگی چیست؟

التهاب مفصلی شایع ترین علت زانودرد است. روماتیسم مفصلی از شایعترین انواع التهاب مفصلی است و معمولاً افراد 30-60 ساله را درگیر میکند.

علت زانودرد در 40 سالگی چیست؟

میان افراد مبتلا به آرتروز(به ویژه در موارد مبتلا به آرتروز زانو) تعداد زنان دو برابر تعداد مردان است. در زنان پس از 40 و 50 سالگی علائم زانودرد ظاهر میشود به ویژه پس از سن 55 سالگی و یائسگی اختلاف تعداد زنان مبتلا به آرتروز زانو نسبت به مردان باز هم بیشتر میشود.

علت درد زانوی چپ چیست؟

زانو درد ممکن است ناشی از یک آسیب (همچون پارگی رباط یا غضروف) باشد. مشکلاتی همچون التهاب مفصل، نقرس یا عفونت نیز میتواند منجر به زانودرد شود. بسیاری از زانودردهای جزئی به کمک اقدامات مراقبتی قابل درمان اند. فیزیوتراپی و استفاده از زانو بند نیز میتواند درد زانو را تسکین دهد.

علت زانودرد به هنگام برخاستن چیست؟

دردناک بودن زانو هنگام برخاستن (از حالت نشسته) اغلب ناشی از سندرم درد کشکک فمورال است. در این شرایط جلوی زانو و اطراف کاسه زانوی فرد دردناک میشود.

چرا زمانی که دراز میکشم زانوهایم درد میکند؟

این درد ناشی از التهاب مفصل است. آرتروز شایع ترین نوع التهاب مفصل و شایع ترین علت زانو درد در شب ها است. آرتروز نوعی بیماری فرسایشی است و مفاصل بدن را درگیر میکند. با بالا رفتن سن به مرور غضروف ها نازک میشوند و کیسه بورس خاصیت ضربه گیری ضعیفتری در مفصل زانو ایجاد میکند.

چه زمانی نباید زانودرد را نادیده گرفت؟

زمانی که‌ زانودرد به طور ناگهانی و با شدت زیادی بروز کند. هنگامی که حین راه رفتن دردی ادامه دار تجربه میکنید.  زمانی که زانو به طور ناگهانی خم شود و باعث شود حین راه رفتن به زمین بخورید و تعادل نداشته باشید. وقتی که در عرض 24 ساعت پس از وارد شدن صدمه، زانوی آسیب دیده ورم کند.