روشی برای درمان درد زانو، استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) است که گزینه‌ای برای بیماران مبتلا به این مشکل است. این روش در مقایسه با تزریق‌های دیگر مانند استروئیدها و هیالوزونیک اسید، مزایای بیشتری در درمان درد ناشی از آرتریت دارد. در این روش، پلاسمایی که از خون بدن برداشت شده است، جدا می‌شود و سپس به ناحیه دردناک زانو تزریق می‌شود. به دلیل وجود آنزیم‌ها و سیتوکین‌های طبیعی در پلاکت‌ها، فرآیند ترمیم درد ناشی از مشکلاتی مانند آرتریت و کشیدگی رباط‌ها با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد. قبل از تصمیم‌گیری درباره استفاده از روش PRP زانو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و دستورالعمل‌های ایشان را دنبال
PRP چیست و چگونه به دست می‌آید؟
پلاسما ماده‌ای به رنگ کاه است که از خون خود بیمار جدا می‌شود و غلظت سلول‌های پلاکت با پروتئین‌های فاکتور رشد و خواص ضدالتهابی‌اش به دو برابر حالت عادی خون می‌رسد. 15 میلی لیتر خون از شما گرفته می‌شود (به اندازه یک نمونه خون عادی)، سلول‌های قرمز توسط دستگاه سانتریفیوژ به پایین ظرف نمونه می‌رود و پلاسما و پلاکت جدا شده در بالای نمونه باقی می‌ماند. سپس پزشک این PRP را تا زمانی که تازه است، به درون مفصل زانو یا تاندون تزریق میکند.
مزایای تزریق پیآرپی
روش درمانی 0PRP یکی از رویکردهای مدیریت درد جدید دنیا محسوب می‌شود که تاثیر قابل توجهی در تسریع فرایند بهبود و ترمیم ایفا میکند. مزایای PRP عبارتند از:
- تزریق پیآرپی برای درمان انواع مشکلات زانو همچون استئوآرتریت، آسیب‌دیدگی مفاصل و تاندون‌ها موثر است.
- تزریق پی آرپی در بهبود و کاهش التهاب موثر است.
- این روش خیلی ساده و کم تهاجم است.
- ماندگاری نتایج تزریق پلاسمای غنی از پلاکت از یک تا دو سال است.
آیا میتوان از PRP در درمان مشکلات زانو استفاده کرد و این کار چطور انجام می‌شود؟
درمان زانو به کمک روش پی آر پی از مزایای زیادی در مقایسه با روش‌های جراحی سنتی برخوردار است. تزریق پی آر پی می‌تواند نشانه‌های استئوآرتریت را بدون جراحی و به شکل موثری کاهش دهد. استئوآرتریت، آسیب‌دیدگی بافت نرم و صدمات عضلانی از شایع‌ترین مشکلات زانو است که میتوان آنها را با روش بدون جراحی با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت درمان کرد.
پی آر پی شامل غلظت بالای پلاکت است که معمولا نقش مهمی در تشکیل ساختار ترمیمی بعد از آسیب دیدگی بافت و شروع فرایند بهبود ایفا میکند. مطالعات، نشان دهنده افزایش عوامل ضدالتهابی و فاکتورهای رشد همراه با پلاکت بعد از تزریق پی آر پی هستند که با بهبود عملکرد و درد ناشی از استئوآرتریت زانو همراه می‌شود. روش درمانی تزریق پلاسمای غنی از پلاکت با نتایج بسیار خوبی در درمان درد زانو و همچنین در شانه ناشی از استئوآرتریت همراه شده است. مشکلاتی از زانو که با تزریق پی آرپی قابل درمان است، عبارتند از:
- پارگی منیسک: یک قطعه لاستیک مانند از غضروف که شبیه به حرف C است و حد فاصل بین درشت نی و استخوان ران را تشکیل می‌دهد. در صورت پارگی این قطعه، میتوان از پی آرپی در کمک به ترمیم آن استفاده کرد؛ و تزریق PRP به کسانی که تحت عمل جراحی ترمیم منیسک قرار گرفته اند، کمک میکند تا خطر شکست جراحی ترمیم منیسک را از بین ببرند.
- مصدومیت رباط صلیبی قدامی یا ACL: این جراحی، یک روش مرسوم برای پارگی رباط صلیبی قدامی زانو محسوب می‌شود. اما جراحی به معنای دوره ریکاوری چندماهه است و در سوی دیگر، مطالعات نشان دهنده اثرگذاری پی آر پی و امکان استفاده از تزریق پی آر پی به عنوان یک روش جایگزین برای جراحی ACL است.
درمان زانودرد با پی آر پی مناسب چه افرادی است؟
استفاده از پی آر پی برای درد زانو شاید برای همه مناسب نباشد، اما مطالعات نشان داده که افراد مبتلا به استئوآرتریت خفیف تا متوسط می‌توانند بعد از گذشت 3، 6 و 12 ماه از تزریق پی آر پی از بهبود عملکردی زانوی آسیب دیده لذت ببرند. اگرچه نتیجه استفاده از تزریق PRP با توجه به بدن بیماران مختلف، شدت آرتریت و نوع استفاده از پی آر پی می‌تواند متفاوت باشد، اما نتایج بدست آمده در مطالعات نشان دهنده تاثیر مثبت آن در طول یک تا دو سال است و حتی بعضی از مطالعات به جلوگیری از پیشروی آرتریت در تصاویر ام آر آی اشاره کرده است.
آمادگی قبل از درمان زانودرد با تزریق پی آر پی: اقدامات لازم
معمولا پزشک از شما می‌خواهد که آب کافی بنوشید؛ توصیه آنها به مصرف یک تا 1.5 لیتر آب در روز تزریق پی آر پی است. بعلاوه باید از حداقل ده روز قبل از تزریق، مصرف داروهایی مثل آسپیرین یا ایبوپروفن که بر پلاکت خون تاثیر می‌گذارند، را متوقف کنید.
فرایند تزریق پی آر پی
پزشک به کمک یک سوزن معمولی که در آزمایش خون استفاده می‌شود، شش میلی لیتر از PRP مستقیما به درون فضای مفصل زانو تزریق میکند. احتمال خونریزی یا عفونت مفصل در این فرایند هم مثل هر تزریق دیگری، اندک خواهدبود. برای کاهش احتمال بروز عفونت از هیچ تلاشی دریغ نمی‌شود و از روش‌ها و مواد ضدعفونی کننده مناسب استفاده خواهد شد. خشکی، درد و تورم موقتی در روش تزریق پی آر پی طبیعی است، اما معمولا با مصرف پاراستامول، استراحت و گذاشتن بسته یخ برطرف می‌شود. گام‌های تزریق پی آر پی عبارتند از:
- ابتدا نمونه کوچکی از خون شما گرفته می‌شود.
- سپس نمونه خون برای جداسازی محتویات خون و دستیابی به یک محلول غلیظ از پلاکت موجود در پلاسما در داخل دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد. استفاده‌های مختلف و یا روش استفاده از پی آر پی در این مرحله بر غلظت محلول تاثیر می‌گذارد.
- در مرحله بعد، زانو بی‌حس می‌شود و پی آر پی به فضای درون زانو تزریق می‌شود؛ می توان از تصویربرداری اولتراسوند برای هدایت سوزن و تزریق دقیق PRP به محل مورد نظر استفاده کرد.
- بعد از کمی استراحت می توانید به خانه برگردید؛ باید از کسی بخواهید تا شما را به خانه برساند، زیرا ممکن است با خشکی و درد محل تزریق مواجه شوید.
تزریق پی آرپی چه حس و حالی دارد؟
تحمل تزریق پی آرپی کار سختی نیست و شاید ناخوشایندترین بخش کار، سوزش ناشی از مالیدن بی‌حسی موضعی بر روی پوست باشد. در این فرایند فشاری را در محل تزریق و در مفصل زانوی خود حس می‌کنید که آن هم بعد از گذشت چند روز از بین می‌رود. بیماران می‌توانند از فردای روز تزریق به فعالیت‌های عادی خود برگردند و فیزیوتراپی را از سر بگیرند.
بعد از تزریق پی آر پی: اقدامات لازم
پزشکان توصیه می‌کنند که پس از تزریق PRP، ورزش را به مدت یک یا دو روز به تعویق بیندازید تا به محل تزریق استراحت دهید. علاوه بر این، بیماران موظفند در طی هفته قبل از تزریق و تا چهار هفته پس از آن، آسپرین یا هر داروی ضدالتهابی دیگری را مصرف نکنند. زیرا این داروها ممکن است با عملکرد پلاکت‌ها تداخل کنند و تأثیر درمان را تحت تأثیر قرار دهند. شما می‌توانید با توجه به دستورالعمل‌هایی که از طرف پزشکتان دریافت کرده‌اید، فعالیت‌ها و کارهای خود را تنظیم کنید و پس از گذشت یک هفته، تأثیر تزریق بر نشانه‌هایتان را مشاهده کنید.
پزشکتان به شما توصیه میکند که بعد از تزریق پی آرپی:
- در سه روز اول بعد از تزریق، بسته یخ را هر دو تا سه ساعت به مدت 20 دقیقه بر محل تزریق قرار دهید.
- برای کنترل درد از تیلنول استفاده کنید.
- از مصرف NSAIDها مثل ایبوپروفن خودداری کنید، چرا که این داروها می توانند تاثیر PRP را از بین ببرند.
- استراحت کنید و از انجام فعالیت هایی که بر زانو فشار وارد میکند، خودداری کنید.
خطرات و عوارض جانبی تزریق پی آر پی
در پی آر پی از نمونه خود بیمار استفاده می‌شود و بنا به نظر کارشناسان، کاملا ایمن است. اما تزریق در زانو به ذات با خطراتی همراه است:
- عفونت موضعی
- درد در محل تزریق
- صدمات عصبی، که عمدتا در محل تزریق رخ می دهد
بعلاوه، بعضی نفرات هم ممکن است با مشکلات دیگری مواجه شوند:
- درد و خشکی مفصل
- بالا رفتن ضربان قلب
- بیحالی و سرگیجه
- حالت تهوع استفراغ
- تعرق
- سردرد
اما در نظرات و گفته‌های محققان نمی‌توان مورد بخصوص و عجیبی غیر از چیزهایی که در تزریقات دیگر هم دیده می‌شود، مشاهده کرد.
هزینه تزریق پیآرپی زانو چقدر است؟
هزینه پیآرپی زانو بسته به تعداد جلسات مورد نیاز، میزان آسیب‌دیدگی و برند کیت مورد نیاز متغیر می‌باشد. پزشک معالج در جلسه مشاوره کلیه هزینه‌ها را به شما اعلام میکند.
سوالات متداول
به چند تزریق PRP برای آرتریت زانو نیاز دارم؟
معمولا دو تا سه تزریق پی آر پی برای درد آرتریت زانو کافی است که برای دستیابی به بهترین نتایج می‌توانید آنها را در فاصله دو هفته ای انجام دهید. استفاده از دو تا سه تزریق می‌تواند عملکرد بهتری در مقایسه با یک تزریق داشته باشد و ماندگاری آن نیز تا 24 ماه خواهد بود.
مدت استراحت مورد نیاز بعد از تزریق پی آر پی چقدر است؟
پیشنهاد می کنیم که حداقل تا یک هفته بعد از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت در زانو از انجام تمرینات ورزشی خودداری کنید. این مدت زمان استراحت با توجه به مفصل یا ساختاری (مثل تاندون یا رباط) که تحت تزریق قرار گرفته، متفاوت خواهد بود.
ماندگاری نتایج تزریق پی آر پی چقدر است؟
به طور کلی ماندگاری اثر مثبت تزریق PRP به بیماری بستگی دارد؛ برای مثال فکر می‌کنیم که تاثیر تزریق پلاسمای غنی از پلاکت در آرتریت زانو بین 12 تا 18 ماه است.
عوارض جانبی تزریق پی آرپی در زانو چیست؟
در این روش، پزشکان از خون بیمار خود استفاده می‌کنند، بنابراین خطرات مربوط به تزریق پی آرپی نسبت به تزریق‌های دیگر مانند استفاده از کورتیزون کمتر است. با این حال، احتمال وقوع عفونت (حدود یک در هزار)، درد و برخی موارد نادر دیگر وجود دارد. درد پس از تزریق طبیعی است و ممکن است تا چند هفته نیز ادامه داشته باشد. پزشکان توصیه می‌کنند که در دوره‌های کوتاه پس از تزریق از بسته‌های یخ استفاده کنید و پاراستامول و کافئین مصرف کنید.
آیا میتوان انتظار داشت که غضروف آسیب دیده با تزریق پی آرپی مجددا رشد کند؟
پیآرپی از مزایای خاص ترمیمی خود خون برای ترمیم غضروف آسیب دیده زانو و کاهش درد، التهاب و بهبود عملکرد مفصل استفاده میکند.
موارد پرهیز قبل از تزریق پی آرپی در زانو چیست؟
از هفته قبل: مصرف ایبوپروفن، آسپیرین یا NSAID ها، داروهای ضدانعقاد، مکمل ها، ویتامین ها و مواد گیاهی که می تواند خون را رقیق کند، را کنار بگذارید. نگرانی های خود درباره مصرف دارو یا یک مکمل بخصوص را از پزشک بپرسید.
تزریق پی آرپی برای چه کسانی نامناسب است؟
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت شاید برای کسی که مشکلش (کسانی که با عفونت، بیماری متاستاز یا یک بیماری پوستی به خصوصی مواجه هستند) با تزریق بدتر می شود و یا امکان انتشار مشکل به نقاط دیگر وجود دارد، مناسب نیست.
آیا بعد از تزریق PRP زانو میتوان راه رفت؟
معمولا دوره استراحت خاصی برای بعد از تزریق پی آر پی در نظر گرفته نمی شود. یعنی می توانید بلافاصله بعد از تزریق PRP، راه رفتن را شروع کنید و استفاده از بریس و عصا ضرورتی ندارد.
درد تزریق PRP در زانو چقدر است؟
تزریق پی آر پی به طور کلی دردناک نیست، اما این موضوع در بیماران مختلف می تواند متفاوت باشد. پزشک برای رفع این مشکل از بی حسی موضعی استفاده می کند و در این فرایند نیازی به بیهوشی نیست.
آیا می توان آرتریت را با PRP درمان کرد؟
از تزریق پی آرپی در کمک به مشکلات زیادی مثل درد و آسیب دیدگی استفاده می شود. اخیرا پی آرپی به عنوان یک روش درمانی برای آرتریت زانو نیز مورد استفاده قرار می گیرد. بعلاوه، پزشکان بسیاری از PRP برای درمان طیف وسیعی از مشکلات ارتوپدی مثل استئوآرتریت استفاده می‌کنند.
چقدر طول می‌کشد تا نتایج تزریق پی آر پی را ببینم؟
نباید انتظار داشت که بلافاصله بتوانید نتایج تزریق پی آرپی را ببینید و بروز آثار آن به آرامی و در طول چند هفته یا چند ماه بعد از تزریق رخ می دهد.
